صفات جمال و جلال

معمولا صفات خدا را به دو دسته تقسيم مى كنند: صفات ثبوتيه يعنى آنچه خداوند آنها را داراست و صفات سلبيه يعنى آنچه خداوند از آنها منزّه است.

و اكنون اين سؤال پيش مى آيد كه ذات خداوند داراى چند صفت است؟

پاسخ آن اين است كه: صفات خدا از يك نظر بى پايان و نامحدود و از نظرى در يك صفت خلاصه مى شود، زيرا تمام صفات ثبوتى خدا را مى توان در جمله زير خلاصه كرد:

ذات خدا ذاتى است نامتناهى از هر جهت و داراى تمام كمالات.

در مقابل صفات سلبى نيز در اين جمله خلاصه مى گردد:

ذات خدا از هيچ نظر نقصان ندارد.

ولى از نظر ديگر چون كمالات و نقائص درجات دارند، يعنى بى نهايت كمال و بى نهايت نقص را مى توان تصوّر نمود، لذا مى توان گفت خداوند بى نهايت صفات ثبوتى; و بى نهايت صفات سلبى دارد، زيرا هر كمالى تصوّر شود او دارد، و هر نقصى تصوّر شود خداوند از آن پيراسته است; پس صفات ثبوتى و سلبى خداوند نامحدود است.

معروف ترين صفات خداوند

مشهورترين صفات ثبوتى خداوند همان است كه در شعر معروف زير جمع آورى شده است:

عالم و قادر و حىّ است و مريد و مدرك *** هم قديم و ازلى پس متكلّم صادق

1- خداوند عالم است; يعنى همه چيز را مى داند.

2- قادر است يعنى بر همه چيز توانا است.

3- حىّ است يعنى زنده است، زيرا موجود زنده كسى است كه هم علم دارد هم قدرت، و چون خداوند هم عالم است و هم قادر; بنابراين زنده است.

 4- مريد است يعنى صاحب اراده مى باشد و در كارهاى خود مجبور نيست و هر كارى انجام مى دهد، داراى هدف و حكمت است و كم ترين چيزى در آسمان و زمين بدون فلسفه و هدف نيست.

5- خداوند مدرك است يعنى همه چيز را درك مى كند، همه را مى بيند و همه صداها را مى شنود و از همه چيز آگاه و باخبر است.

6- خداوند قديم و ازلى است يعنى هميشه بوده و وجود او آغازى ندارد، زيرا هستيش از درون ذاتش مى جوشد، و به همين دليل ابدى و جاودانى هم هست، زيرا كسى كه هستيش از خود او است فنا و نيستى براى او معنا ندارد.

7- خداوند متكلم است يعنى مى تواند امواج صدا را در هوا ايجاد كند و با پيامبران خود سخن بگويد; نه اين كه خداوند زبان و لب و حنجره داشته باشد.

8- خداوند صادق است; يعنى هر چه مى گويد راست و عين واقعيّت است، زيرا دروغ گفتن يا از جهل و نادانى است و يا از ضعف و ناتوانى است، خداوندى كه دانا و توانا است محال است دروغ بگويد.

* * *

 و معروف ترين صفات سلبى او در شعر زير جمع است:

نه مركب بود و جسم، نه مرئى نه محل *** بى شريك است و معانى، تو غنى دان خالق

1- مركب نيست يعنى اجزاى تركيبى ندارد، زيرا در اين صورت احتياج به اجزاى خود پيدا مى كرد، در حالى كه او احتياج به هيچ چيز ندارد.

2- خداوند جسم نيست زيرا هر جسمى محدود و متغيّر و فناپذير است.

3- خداوند مرئى نيست يعنى ديده نمى شود، زيرا اگر ديده مى شد جسم بود و محدود و فناپذير بود.

4- خداوند محل ندارد زيرا جسم نيست تا نيازمند به محل باشد.

5- خداوند شريك ندارد، زيرا اگر شريك داشت; بايد موجود محدودى باشد، چون دو موجود نامحدود از هر جهت ممكن نيست، بعلاوه وحدت قوانين اين جهان نشانه يگانگى او است.

6- خداوند معانى ندارد يعنى صفات او عين ذات اوست.

7- خداوند محتاج و نيازمند نيست، بلكه غنى و بى نياز است; زيرا يك وجود بى پايان از نظر علم و قدرت و همه چيز كمبودى ندارد.

قرآن مجيد مى گويد: ليس كمثله شىء(1); «هيچ چيز مانند او نيست».

* * *

1. سوره شورى، آيه 11.

فكر كنيد و پاسخ دهيد

1- آيا دليل هاى ديگرى بر يگانگى خدا و شريك نداشتن او داريد؟

2- آيا شنيده ايد بعضى از مذاهب، خدايان سه گانه قائلند و بعضى دوگانه؟ كدام مذهب است؟

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: